اگر فکری اساسی برای نجات "دریای خزر" نشود روزهای تلخ و تاریکی را در حوزه اکولوژی و تنوع زیستی خزر خواهیم داشت
الفباخبر -
به گزارش الفباخبر ،دریای خزر که با نام‌های دریای مازندران یا دریای کاسپین نیز مشهور است، دریاچه‌ای است که از جنوب به ایران، از شمال به روسیه، از غرب به جمهوری آذربایجان و روسیه و از شرق به ترکمنستان و قزاقستان راه دارد.
دریای خزر در گذشته بخشی از دریای تتیس بود که اقیانوس آرام را به اقیانوس اطلس متصل می‌کرد اما در نهایت با حرکت ورقه‌های زمین، بین خشکی‌ها محصور شد. این دریاچه با مساحت 43 هزار و 800 کیلومتر مربع بزرگ‌ترین دریاچه آب شور جهان است.
کم‌عمق‌ترین ناحیه این دریاچه با عمق 25 متر در منطقه شمالی است و عمیق‌ترین مناطق در قسمت مرکزی و جنوبی واقع شده که در بعضی از مناطق جنوبی 900 الی 1000 متر عمق دارد.
دریای خزر در سال‌های اخیر توسط عواملی مختلفی از جمله آلودگی‌های نفتی، ورود فاضلاب، آلودگی‌های پلاستیکی و... تهدید می‌شود اما در میان همه تهدیدات «کاهش تراز آب» دریای خزر در حال حاضر اصلی‌ترین تهدید این دریا محسوب می‌شود.
سال 2020 میلادی، مقاله‌ای با عنوان «طرف دیگر سطح تراز آب دریاها» در نشریه نیچر آلمان چاپ شد که نتایج پژوهش‌های آن نشان می‌دهد، بر اساس سناریوهای مختلف، سطح آب دریای خزر تا پایان قرن حاضر 9 تا 18 متر پایین خواهد آمد! این پژوهش می‌گوید که دریای خزر با «فاجعه» روبه‌رو است.
بر اساس این گزارش، طی سه دهه گذشته سطح دریای خزر مقداری افت کرده اما تبخیر زیاد آب، یخ نبستن دریای خزر طی زمستان در مناطق شمالی و عدم تعادل در میزان آب‌های ورودی باعث خواهد شد که تا پایان قرن حداقل 9 متر از سطح آب دریا کاهش یابد و این رقم حتی می‌تواند به 18 متر برسد.
گزارش یاد شده چنین سناریویی را تهدید زیست‌محیطی نامیده و می‌گوید سطح دریای خزر به صورت فزاینده‌ای پایین‌تر می‌آید و شتاب کاهش آب در حال افزایش است، با توجه به اینکه آب‌های بخش روسیه و ترکمنستان خزر، کم عمق است، با افت 9 متری آب حدود 24 درصد از مساحت سطح خزر کوچک خواهد شد و اگر 18 متر آب افت کند، 34 درصد از سطح این دریاچه خشک خواهد شد!
امروز موضوع کاهش تراز آب خزر بیشتر از گذشته داغ شده و کارشناسان و مسئولانی از هر 5 کشور حاشیه خزر درخصوص علت این اتفاق اظهارنظر کرده‌اند؛ درحالی که برخی عوامل طبیعی چون تغییر اقلیم را دلیل اصلی کاهش تراز آب می‌دانند، برخی معتقدند که فعالیت‌های انسانی که در هر 5 کشور حاشیه خزر انجام می‌شود، به ویژه فعالیت‌های روسیه در حوضه آبریز ولگا این اتفاق را رقم زده است؛ به نظر شما دلیل اصلی کاهش تراز آب دریای خزر چیست؟
باید بپذیریم که سطح آب دریای خزر به شدت پایین رفته و به طور میانگین سالانه 6 تا 7 سانتی‌متر پایین می‌رود. روند کاهشی تراز خزر اتفاق افتاده و سرعت این روند زیاد است. پیش‌تر نیز روند نوسانات سطح دریای خزر وجود داشته است و هیچ موقع دلیل مشخصی برای آن ارائه نشده بود و بعضاً مسائل مربوط به زمین‌شناسی را مطرح کرده بودند.
برای اینکه دلیل پایین رفتن تراز آب خزر را کشف کنیم باید همه‌جانبه به تمام اتفاقاتی که درحال رخ دادن است، نگاه کنیم. اینکه بگوییم فقط تغییر اقلیم و یا فقط سدسازی‌ها مقصر هستند، درست نیست و نگاه ما باید جامع‌نگر باشد.
نتایج تحقیقات علمی نشان می‌دهد که بارندگی در حوضه آبریز خزر کاهش قابل توجهی داشته است. دما بالا رفته و تبخیر نیز زیاد شده و در نتیجه بیلان آب ورودی به دریای خزر جوابگوی این میزان تبخیر نیست و نتیجتاً، سطح آب پایین و پایین‌تر می‌رود!
تمام کشورهایی که در حاشیه دریای خزر هستند از آب شیرینی که وارد دریا می‌شود، استفاده می‌کنند. ما اطلاعات کشور خودمان را داریم اما اطلاعات اینکه در حوضه ولگا که بیش از 80 درصد آب خزر را تعیین می‌کند و دبی آن بیش از 8 هزار مترمکعب بر ثانیه است چه اتفاقی در حال رخ دادن است، در دسترس ما نیست.
سدهایی روی رودخانه ولگا ساخته شده اما باید ببینم که هدف از ساخت این سدها چیست و تا زمانی که این اطلاعات را نداشته باشیم، نمی‌توانیم بفهمیم که چه مقدار آب از دسترس دریای خزر در این حوضه خارج می‌شود.
انتهای پیام
عناوین مهم :
