حرفهای تکان‌دهنده دکتر امیرساعدی داریان، مهندس سازه و استاد دانشگاه در گفت‌و‌گوی اختصاصی با الفباخبر
تهران 2 تا 9 سال فرصت دارد که از مرگبارترین زلزله تاریخ نجات یابد
الفباخبر - گروه اجتماعی - زلزله بزرگ و فاجعه آمیز تهران که با بزرگای 7 در مقیاس ریشتر است، زمانی حدفاصل سالهای 1403 تا 1409 ممکن است اتفاق بیفتد.متاسفانه، خوشبینانه‌ترین ارزیابی می‌گوید که ما با «یک و نیم» تا«2 و نیم میلیون» کشته در زلزله احتمالی تهران مواجه خواهیم شد. البته دیگرانی هم هستند که تلفاتی تا 7 میلیون نفر را پیش بینی کرده اند و من بنا ندارم این خیال بد را حتی در ذهنم جای دهم، چون آن بافت 15 درصدی فرسوده که گفتم، ارزیابی 7 میلیون کشته را خیلی اغراق آمیز می کند.
الفباخبر- محمد رفیعی طالقانی - درست یک روز پیش از روز ملی «ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی» پای حرفهای مهندسی جوان نشستیم که جدای از اینکه یک استاد دانشگاه است، سالیانی است در کسوت مشاور و ناظر کیفی در نهادهای عمده دولتی و شهری کار می‌کند؛ دکتر امیر ساعدی داریان، از آن دست جوانان نخبه‌ایست که حرفهای روزآمدش در زمینه سازه شناسی و پایداری شهری و همین طور ارزیابی های دقیقش در خصوص بروز زلزله احتمالی تهران، برای هر شنونده ای جذاب و البته تامل برانگیز است:
این استاد دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت و گوی اختصاصی با الفباخبر، خبری هراس انگیز را طرح کرده؛ خبر این است: «زلزله بزرگ و فاجعه آمیز تهران که با بزرگای 7 در مقیاس ریشتر است، زمانی حدفاصل سالهای 1403 تا 1409 ممکن است اتفاق بیفتد».
شنیدن این خبر بی درنگ ما را بر آن داشت تا از او بپرسیم چه باید کرد؟
خواندن پاسخ این استاد جوان و نخبه دانشگاه را در ادامه به شما توصیه می کنیم تا شما هم بخشی از کمپین ملی نجات ایران در برابر زلزله باشید...
***
-آقای دکتر در سالروز زلزله بم و پنجم دی «روز ملی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی» هستیم. تکلیف زلزله که روشن است اما سایر بلایای طبیعی چقدر می توانند برای ما خطرناک باشند؟
راستش را بخواهید الان من گمان می کنم که آتش سوزی، آن بلایی است که ما را در چنبره خود دارد. موضوع این است که در سالیان گذشته که ساختمان ها ارتفاع کمتری داشتند و تا این حد تراکم جمعیتی نداشتیم، درک درستی از آتش سوزی وجود نداشت اما اکنون وضع فرق کرده و ما باید برویم سراغ فرهنگسازی روی مقابله با آتش سوزی. این هم به این دلیل است که ساختمان ها و پاساژهای تجاری که جدیدا ساخته شده اند و از نظر مسائل سازه ای و مقاومت در برابر زلزله در شرایط خوبی هستند، آتش سوزی است که برایشان تهدیدی جدی محسوب می شود. نمونه های آتش سوزی های اخیر هم، همه موید این حرف هستند.
یک نکته مهم هم این است که مثلا در کلانشهری مثل تهران، به طور تقریبی هر ۱۵۰ سال یکبار زلزله بزرگ اتفاق می افتد، در حالی که احتمال وقوع آتش سوزی، احتمالی لحظه ای است.
-مسلم است که ما باید این بحث ها را در چهارچوب پایدارسازی شهرها دنبال کنیم؛ فرقی نمی کند زلزله یا آتش سوزی؛ شما به عنوان یک زلزله شناس و مهندس سازه، فکر می کنید تهران، پایتخت کشور، همین حالا چقدر در برابر زلزله احتمالی اش مقاوم است و پایدار؟
ببینید 15 درصد بافت تهران، بافت فرسوده است و از قضا پرتراکم ترین بافت جمعیتی تهران هم، همین بافت است. این یعنی در صورت وقوع زلزله در تهران، ما با تخریب و تلفات گسترده در این مناطق روبرو هستیم.
-ظاهرا شما ارزیابی ای از میزان این تلفات هم انجام داده اید؟
بله و متاسفانه خوشبینانه ترین ارزیابی می گوید که ما با یک و نیم تا 2و نیم میلیون کشته در زلزله احتمالی تهران مواجه خواهیم شد. البته دیگرانی هم هستند که تلفاتی تا 7 میلیون نفر را پیش بینی کرده اند و من بنا ندارم این خیال بد را حتی در ذهنم جای بدهم، چون آن بافت 15 درصدی فرسوده که گفتم، ارزیابی 7 میلیون کشته را خیلی اغراق آمیز می کند.
-2 و نیم میلیون نفر هم یک فاجعه است...
بله دقیقا همین طور است و از این روست که من چند سال است دارم داد می زنم که تهران تنها به عنوان یک نمونه و پایلوت در کشور، نیاز دارد به یک عزم بزرگ حاکمیتی که فراتر از این دولت و آن دولت و این شهردار و آن شهردار باشد.
-این عزم که می گویید چیست؟
نوسازی بلادرنگ بافت های فرسوده بدون یک لحظه تردید.
مطلب خیلی روشن است؛ اگر دولت ها منتظر باشند تا فاجعه بروز کند و آن وقت به فکر هزینه برای آواربرداری و دفن تلفات و جبران هزاران مصیبت دیگر باشند، هم ناچارند ده ها و صدها برابر هزینه کنند و هم باید پاسخگوی منتقدانی باشند که بعدها خواهند گفت:« ما گفتیم و کسی نشنید!» مضافا باید پاسخگوی جانهای عزیزی باشند که خدای ناکرده در چنان زلزله ای از دست می روند.
-راهکارتان برای این نوسازی چیست؟
موضوع خیلی ساده است؛ اصلا یک «دودوتا چهارتای» ساده است؛ همانطور که گفتم 15 درصد بافت تهران، بافت فرسوده است، این بافت باید فورا تخلیه، و در قالب شهرک ها، مجتمع ها و محلات مسکونی جدید نوسازی و به مردم برگردانده شود. من حتی بدون حساب و کتاب و همین طور فی المجلس می توانم به شما بگویم هزینه این کار، حدود صد برابر کمتر از هزینه ای است که دولت، باید فردای زلزله تهران بپردازد. خب عقل سلیم چه چیزی را حکم می کند.
-مگر عملیاتی شدن این فکر خوب چه ایرادی دارد که دولتها به سراغش نمی روند؟
همانطور که گفتم اولا موضوع حاکمیتی است و به اراده سیاسی برمی گردد و باید چنین اراده ای پدیدار شود. مضاف بر این، موضوع این است که حاکمیت باید این پروژه را در قالب یک کار غیرانتفاعی انجام دهد و سود پیمانکاران را خود بپردازد. این آن چیزی است که شاید خللی در اجرایی شدن ایده بنده باشد و البته این هم به راحتی قابل حل است. من می توانم ظرف مدت کوتاهی بعد از این مصاحبه، با عدد و رقم دقیق، هزینه نوسازی بافت فرسوده تهران را به عنوان یک پایلوت در اختیار رسانه ها و نهادهای ذی ربط بگذارم.
- اکنون که تهران را در این بحث به عنوان پایلوت در نظر گرفته ایم ممکن است بگویید جدای از آمار تلفات احتمالی، در خصوص زمان رخداد فاجعه ای به نام زلزله بزرگ تهران هم ارزیابی ای در دست دارید؟
در خصوص تلفات که عرض کردم بررسی های مختلف چیزی مابین یک میلیون و پانصد هزار نفر تا دو میلیون و پانصد هزار نفر را در تهران نشان می دهند. حدود ۳۰ درصد با زلزله و باقی تا چند روز بعد از زلزله در اثر مسائلی مثل خفگی، فشار مستقیم قفسه ی سینه، آتش سوزی بعد از زلزله و... کشته می شوند.
اما خبر یا ارزیابی بدتر من این است که محاسبات نشان می دهند، آن زلزله بزرگ و فاجعه آمیز تهران که با بزرگای 7 در مقیاس ریشتر است، زمانی حدفاصل سالهای 1403 تا 1409 ممکن است اتفاق بیفتد و این یعنی ما در کمترین بازه بدون ریسک، تنها 3 سال و در بیشترین زمان، تنها 9 سال فرصت داریم تا پایتخت را از بروز بحرانی هولناک و بشدت مخاطره آمیز نجات دهیم.
این را هم بگویم که بروز یک فاجعه میلیونی در تهران، نه فقط انسانی، بلکه سیاسی و امنیتی و ... هم می تواند قلمداد شود و این یعنی تمام دستگاه ها در پروژه ای که من می توانم اسمش را بگذارم پروژه« نجات ملی در برابر زلزله» مسئول و درگیر و ذینفع هستند.
-به نظرتان این زلزله از کدام یکی از سه گسل بزرگ تهران بروز خواهد کرد؟
تهران سه گسل مهم دارد؛ شمال تهران، جنوب ری و مشاء. خوشبختانه گسل های ما، گسل های قدرتمندی نیستند. در ژاپن گسل هایی داریم که بالای ۹ ریشتر هم می توانند تولید زلزله کنند. زلزله ی بالای ۷ ریشتر در تهران، در ژاپن به عنوان پیش لرزه و پس لرزه به حساب می آید.
اما بدترین گسل تهران، گسل مشاء است؛ گسلی که قسمت شرق و جنوب شرق تهران را تحت تاثیر قرار می دهد. گسلی که بیشترین آمار بافت های فرسوده را هم به خود اختصاص داده است و باید گفت که بدترین سناریو برای زلزله تهران این است که گسل مشا فعال شود.
من به عنوان یک فرد فنی و صدالبته جوانی که دغدغه ام پیشرفت کشور در گام دوم انقلاب است این را عرض می کنم که واقعا پروژه نجات ملی در برابر زلزله، اگر اهمیتی بیش از معیشت روزانه مردم نداشته باشد که مدتهاست همه بحث ها در کشور به آن گره خورده، اهمیتی کمتر از آن هم ندارد. باید باور کنیم که مردم حفاظت از جان خود و عزیزانشان را از دولتها مطالبه می کنند و این دولت باید در زمانی که باقی مانده، عزمی ملی را برای نوسازی بافتهای فرسوده کشور ایجاد، پیگیری و نمایندگی کند.
انتهای پیام
عناوین مهم :
