روند تولید ناخالص داخلی در ده سال اخیر
الفباخبر- طبق بررسی‌هایی که انجام شده است، میانگین نرخ رشد اقتصادی ایران از سال 1353 تا سال 1393، یعنی در یک دوره 40 ساله، حدود 1.2 درصد بوده است.
به گزارش الفباخبر، در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۷نیز در رشد اقتصادی دوران پرفراز و نشیبی داشته‌ایم. از زمان پایان تحریم‌ها و بهبود رشد اقتصادی کشور در سال ۱۳۹۵تا دوران تحریم دوباره و رسیدن به رشد منفی در سال۱۳۹۷، همه آمار و ارقام نشان‌دهنده این است که معمولاً رشد اقتصادی مناسبی رقم نخورده است.
نرسیدن به رشد اقتصادی با وجود به کارگیری سیاست‌ها
با وجود همه سیاست‌هایی که دولت‌ها در این زمینه به‌کار گرفته‌اند نتیجه مورد انتظار مانند کشورهای موفق در دستیابی به رشد اقتصادی بالا حاصل نشده است. این در حالی است که در برنامه ششم توسعه ایران و تا سال 1400 دستیابی به نرخ رشداقتصادی 8درصد مطرح شده بود، اما شواهد حاکی از این است که امروزه نه تنها برای رسیدن به این رقم به کندی گام برداشته می‌شود بلکه در مواقعی حتی پسرفت داشته‌ایم.
کاهش سرمایه‌گذاری و تولید
یکی از تنگناهای مهم در زمینه پیشرفت اقتصادی، پایین‌بودن رشد سرمایه‌گذاری و کاهش تولید است که باعث ایجاد درآمد اندک و گسترش فقر و بیکاری می‌شود. عملکرد رشد اقتصادی در اقتصاد ایران، تنها در برخی مقاطع و به‌صورت موقت بالا بوده و به سرعت به مسیر رشد پایین بازگشته است.
تحریم‌ها
یکی دیگر از تنگناها که به‌نظر می‌رسد در ارتباط مستقیم با رشد اقتصادی کشور قرار دارد، موضوع تحریم‌هاست. در سال‌هایی که تحریم‌های سخت بین‌المللی علیه ایران وضع شد، وضعیت رشد اقتصادی نیز بسیار نامناسب بود؛ تحریم‌ها هنوز پابرجا و رشد اقتصادی ایران منفی است.
تاریخ رشد اقتصادی ایران
اگر تاریخ تولید ناخالص داخلی ایران را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که از سال 1338 تا پایان سال 1355 تولید ناخالص داخلی ایران در یک روند صعودی قرار گرفته و از 44هزار میلیارد ریال به 242هزار میلیارد ریال(به قیمت‌های ثابت سال 1376) رسیده است؛ در واقع اندازه اقتصاد ایران طی 17سال 5/5 برابر شد.
وضعیت تولید ناخالص داخلی در زمان انقلاب
در شرایط انقلابی در سال1356 روند تولید معکوس شد و سیر نزولی را آغاز کرد. طبیعتاً این سیر نزولی در شرایط آشفته بعد از انقلاب اسلامی ایران و دوران جنگ تحمیلی نیز ادامه پیدا کرده و تولید با کاهش 30درصدی از 242هزار میلیارد ریال در سال 55 به 170هزار میلیارد ریال در پایان سال 1360 رسید. بعد از آن نیز روند نزولی تا سال 68 و پایان جنگ نیز ادامه داشت.
آغاز روند صعودی تولید از سال 1368
از سال 1368روند صعودی تولید آغاز شد. این روند به جز یک دوره کوتاه (از سال 72تا 74) تا پایان سال 1388 ادامه یافت. به طوری که از 180هزار میلیارد ریال در سال 67 به 519هزار میلیارد ریال رسید؛ در واقع اندازه اقتصاد ایران طی 21سال9/2برابر شد.
زمان تجربه رشد اقتصادی مثبت برای ایران
با بررسی نرخ رشد اقتصادی نیز متوجه می شویم که در دوره‌ای ایران رشد تولید ناخالص داخلی خوبی را تجربه می‌کرد. از سال 1339تا 1356نرخ رشد اقتصادی بین 5 تا 17درصد در نوسان بوده و میانگین نرخ رشد اقتصادی حدود 5درصد بوده است که نرخ مناسبی به شمار می‌آید. اما نرخ رشد در زمان انقلاب و جنگ ایران و عراق کاهش یافت و جز سال‌های 61، 62 و 63 تا پایان جنگ نرخ رشد اقتصادی کشور منفی بود. میانگین نرخ رشد اقتصادی در این دوره منفی 3/2درصد بوده است.
انعقاد قراردادهای نفتی در سال 1381
در سال 1381 و با وجود تحریم‌های نفتی آمریکا، اروپایی‌ها میل به همکاری با ایران را نشان می‌دادند. بنابراین قراردادهای متعدد نفتی و گازی با شرکت‌های اروپایی بسته شد. در نتیجه در این سال‌ها رشد اقتصادی خوبی را تجربه کردیم و رشد اقتصادی ایران در دوره اصلاحات در محدوده 6 تا 8درصدی بود. در 2 سال اول دوره احمدی‌نژاد نیز رشد اقتصادی ایران مناسب بود، اما در سال‌های باقی‌مانده رشد اقتصادی کاهش پیدا کرد.
وخیم‌تر شدن وضعیت اقتصادی ایران از 1388
از سال 1388فضای اقتصادی ایران تنگ‌تر از قبل شد. سرانجام تحریم فروش بنزین، تحریم خرید نفت از ایران از سوی اتحادیه اروپا و... باعث شد رشد اقتصادی تا پایان دولت دهم به رشد منفی 5/8 درصد با در نظر گرفتن نفت و رشد منفی 3/1 درصد بدون احتساب نفت برسد.
احیای اقتصادی ایران در سال 1394
در سال 1394 همزمان با امضای برجام اقتصاد ایران تا حدودی جان گرفت. فروش نفت از سر گرفته و توافق هسته‌ای باعث شد ایران بالاترین رشد اقتصادی را برابر با 12/5درصد در سال 1395تجربه کند. رشد اقتصادی در سال 96 نیز به 3/7درصد رسید.
بازگشت به تحریم‌ها در سال 1397
از سال 1397 با شروع ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا و خروج این کشور از برجام، تحریم‌ها دوباره بازگشت و همه این موارد منجر به ایجاد شرایط اقتصادی سخت در کشور، کاهش رشد اقتصادی و کاهش تولید شد. در این سال رشد اقتصادی ایران بار دیگر به زیر صفر رفت و این بار به منفی 4/9درصد رسید.
میزان تولید ناخالص داخلی(GDP) در دهه 90
اقتصاد ایران در سال 1391و به دلیل تحریم‌های نفتی کاهش قابل توجهی را در میزان تولید ناخالص داخلی تجربه کرده است. با مقایسه عملکرد تولید ناخالص داخلی در فعالیت‌های مختلف اقتصادی متوجه می شویم که کاهش تولید و صادرات نفت زمینه‌ساز کاهش قابل توجه نرخ رشد تولید ناخالص داخلی است. چنین کاهشی را بعد از 2 سال تولید صعودی که در سال‌های 95و 96 اتفاق افتاد، باز هم در سال 97 شاهد بودیم.
علت پایین بودن تولید ناخالص داخلی کشور
نکته‌ای که باید در نظر داشته باشیم این است که پایین‌بودن تولید ناخالص داخلی ایران در شرایط فعلی عمدتا به‌دلیل پایین‌بودن نرخ رشد اقتصادی است. در واقع اگر اقتصاد ایران در یک دوره زمانی نسبتا بلندمدت(یک تا 2دهه) نرخ رشد اقتصادی بالا و پایداری را تجربه کند، آنگاه تولید و به‌تبع آن رفاه اقتصادی به اندازه قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
انتهای پیام
عناوین مهم :
