آسیب‌شناسی اقتصاد ایران در فقدان نظام یکپارچه مالیاتی-حمایتی
الفباخبر - اقتصاد کشور در فقدان یک نظام یکپارچه مالیاتی-حمایتی آسیب‌های بسیاری متحمل شده است که مهمترین راهبردهای اصلاح ساختار اقتصاد کشور به منظور شکل‌دهی به یک نظام یکپارچه مالیاتی-حمایتی در همایش اقتصاد ایران ارایه شد.
به گزارش الفباخبر ،همایش اقتصاد ایران؛ اصلاح ساختارها و رفع ناترازی‌ها به واکاوی ابعاد ساختارهای نیازمند اصلاح ناترازی های اقتصاد ایران با حضور اساتید اقتصادی از سراسر کشور پرداخته است یکی از این ناترازی ها به نظام مالیاتی-حمایتی باز میگردد که در این گزارش به آن می‌پردازیم.
اصل برخورداری فراگیر آحاد جامعه از حق تأمین اجتماعی یکی از مهمترین اهداف دولت است. اصـل 29 قانـون اساسـی نیز بـر این نکته تأکید دارد که دولـت تکلیـف کلـی برقـراری نظـام جامـع تأمیـن اجتماعـی را برعهـده دارد اما به نظر می‌رسد مشکلاتی چون فقدان زیرساخت‌های حمایتی هدفمند مبتنی بر یک نظام شفاف و متکی بر داده از شناسایی دقیق مالی آحاد مردم جامعه و برونسپاری حمایت از گروه‌های هدف به نهادهای امدادی، حمایتی و منوط ساختن ارائه خدمات اجتماعی به سرمایهگذاری در شرکتهای بیمهای، مانع از تحقق چنین اصلی است.
به نظر می‌رسد لازم باشد تا به جای برونسپاری رسیدگی به گروه‌های هدف و سیاست‌های بعضاً از هم گسیخته و منفک از هم، نظام یکپارچهای از مالیات‌ستانی و تأمین اجتماعی به وجود بیاید تا به اتکای تقویت زیرساخت‌های داده‌ای نظام مالیاتی بر مبنای مؤدیان اشخاص حقیقی-که لازمه حرکتی مثبت جهت ارتقای نظام مالیاتی است- نظام حمایتی نیز تقویت شده و از این طریق برخی از اقشار مردم نه تنها در آن مالیاتی نپردازند بلکه مستحق دریافت یارانه برای تأمین نیازهای اساسی خود باشند. این یارانه علاوه بر خدمات رایگانی است که دولت تحت عناوین مختلف و در راستای عمل به اصل 29 قانون اساسی از محل مالیات به انجام خواهد رساند.
مهمترین آسیب‌های موجود در اقتصاد کشور در فقدان یک نظام یکپارچه مالیاتی-حمایتی عبارتند از:
برونسپاری حمایت از گروه‌های هدف به نهادهای امدادی، حمایتی و منوط ساختن ارائه خدمات اجتماعی به سرمایهگذاری در شرکتهای بیمهای
عدم حمایت نظام‌مند از دهک‌های پائین جامعه و نیز امکان برخورداری نادرست دهک‌های بالای درآمدی از حمایت‌های اقتصادی و اجتماعی دولت به دلیل فقدان یک نظام رفاهی کامل مبتنی بر داده و در نتیجه تخصیص ناعادلانه و غیربهینه منابع کشور بدون اثرگذاری بایسته بر توزیع درآمد در جامعه
عدم رعایت عدالت افقی و عدالت عمودی مالیاتی به دلیل فقدان یک نظام مالیاتی شخص‌محور مبتنی بر داده به دلیل عدم برخورد مالیاتی مناسب با اقشار کم‌درآمد که مستحق دریافت مالیات منفی (یارانه) خواهند بود
تمسک به سازوکارهای حمایتی موازی، غیربهینه، غیرهدفمند و آسیب‌زا همچون اعطای یارانه غیرهدفمند و یکسان به آحاد مردم، اعطای معافیت‌های غیرزمان‌مند، غیرمشروط، همگانی و غیریکپارچه مالیاتی و یا تثبیت قیمت کالاها و خدمات اساسی برای عموم (و نه حتی برای یک گروه خاص) به دلیل فقدان یک نظام یکپارچه مالیاتی-حمایتی برای حمایت‌های متمرکز و هدفمند از گروه‌های هدف
دلایل عدم شکل‌گیری نظام یکپارچه مالیاتی-حمایتی:
مهمترین دلایل عدم شکل‌گیری یک نظام یکپارچه مالیاتی-حمایتی عبارتند از:
ضعف ساختاری در نظام مالیاتی به جهت وابستگی تاریخی تأمین مالی دولت‌های مدرن شکل گرفته در کشور به منابع طبیعی و درآمدهای غیرمالیاتی و در نتیجه عدم تجلی امر سیاسی جهت شکل‌دهی به نظام مالیات‌ستانی مدرن مبتنی بر داده
فقدان زیرساخت اطلاعاتی یکپارچه به عنوان بستر داده‌ای مورد نیاز برای نظام یکپارچه مالیاتی حمایتی
مشکلات نهادی از جمله عدم پیوند در زیرساخت سازمانی، تشکیلاتی، اداری، قانونی و نهادی بین نهادها و سازوکارهای مالیاتی و نهادهای حمایتی علی‌رغم ارتباط معنایی آنها با یکدیگر
راهبردهای حل مشکل با تأکید بر اصلاح ساختار
مهمترین راهبردهای اصلاح ساختار اقتصاد کشور به منظور شکل‌دهی به یک نظام یکپارچه مالیاتی-حمایتی عبارتند از:
- تحول پارادایمیک نظام مالیاتی از یک نظام مالیاتی منبع محور-فرم محور (نسل 2 نظام‌های مالیاتی) به یک نظام مالیاتی مؤدی‌محور-داده محور (نسل 3 نظام‌های مالیاتی) که مستلزم طراحی نظام مالیاتی به عنوان بستر تولید اطلاعات مبتنی بر ریزداده‌های متناظر رویدادهای مالی/تراکنش‌های مالی و توانمند در بهره‌گیری و صحت‌سنجی متقاطع با اطلاعات اشخاص ثالث است.
لزوم ابتنای نظام مالیاتی کشور بر نظام مالیات بر جمع درآمد خالص خانوار با مشمولیت حداکثری و چتر گسترده مالیات بر اقتصاد کشور وتجمیع حداکثری همه معافیت‌ها و مشوق‌ها در معافیت پایه درآمد خانوار
تشکیل یک سازمان با اهداف مشترک وصول مالیات و اعطای یارانه مبتنی بر شناسنامه داده‌های مالی و مالیاتی هر خانوار
انتهای پیام
عناوین مهم :
