به گزارش الفباخبر ، یکی از کارشناسان کشور ، زلزله زاهدان را در پیامرسانهای خود اعلام کرده بود ؛ آقای علی برهمند در روز 27 آبان 1402 ، حوالی ساعت 4 عصر گفت : پیش بینی دقیق زلزله کار آسانی نیست ، اما زلزله مقدماتی جنوب کشور که در استان هرمزگان رخ خواهد داد ، نگران کننده به نظر میرسد. بزرگی این زلزله حدودی 5 ریشتر محاسبه شده و امکان وقوع آن از 27 آبان 1402 تا 15 روز بعد از آن خواهد بود ! دقیقاً در 30 آبان 1402 زلزله ای به بزرگی 4.7 ریشتر در استان غربی هرمزگان ، یعنی استان سیستان و بلوچستان رخ داد و شهر زاهدان را لرزاند. درحالی که برخی از کشورها از انرژی زلزله بهره برداری میکنند ، ایران هنوز نتوانسته از زلزله بهره برداری کند. خسارات این زلزله در دست بررسی است و به زودی اعلام میگردد. آمار الفباخبر نشان میدهد که زاهدانیها از منزل خودشان خارج شده اند.
در عکسها درباره اثرات زلزله و میانگین فراوانی توضیحاتی ارائه شده است.
مقیاس ریشتر (Richter magnitude scale) مقیاسی برای اندازهگیری بزرگی زمین لرزه است که میزان انرژی آزاد شده در کانون زمینلرزه را نشان میدهد. مقیاس ریشتر بین ۱ تا ۱۰ است. زلزله مقیاس ۱ را که اصلاً هیچکس احساس نمیکند و مقیاس ۱۰ که میتواند آن منطقه را نابود کند.ریشتر یکی از معیارهای سنجش زلزله است که بزرگی محلی زلزله را به صورت الگوریتم بیشترین دامنه ثبت شده روی زلزله نگار برحسب میکرون نسبت به دامنه استاندارد و برای فاصله ۱۰۰ کیلومتری از سرچشمه زلزله تعریف میکند.
در سال ۱۹۳۵ جهت تعیین انرژی آزاد شده توسط هر زمینلرزه، معادلهای توسط چارلز فرانسیس ریشتر و بنو گوتنبرگ ارائه شد که میزان انرژی آزاد شده در کانون زمینلرزه را بر اساس لگاریتم بیشترین مقدار جابهجایی افقی ثبت شده توسط لرزهسنج مشخص میکرد.
معادله
در این روش دامنه حرکات زمین در فاصله ۱۰۰ کیلومتری محل وقوع زمینلرزه توسط دستگاه لرزهسنج وود-اندرسون ثبت میشود؛ بنابراین بزرگای محلی ریشتر به صورت لگاریتم مبنای ۱۰ دامنه لرزه سنج در فاصله ۱۰۰ کیلومتری تعریف میشود. اگر بزرگی زمینلرزهای M در مقیاس ریشتر باشد. انرژی آزاد شده آن زمینلرزه E در یکای اِرگ خواهد بود:
LogE = 11.8 + 1.5M
معادله بالا نشان میدهد که اضافه شدن هر یک درجه به بزرگی زمینلرزه، انرژی آزاد شده آن تقریباً ۱٫۵^۱۰ یا ۳۱٫۶ برابر بیشتر میشود. انرژی یک زمین لرزه ۸ ریشتری برابر با انرژی انفجار یک میلیارد تن تیاِنتی (ترینیتروتولوئن) برآورد شده است !
به عبارتی میتوان توان ۰٫۵ عدد۱۰۰۰ را برای هر بزرگی نسبت به عدد کمتر در نظر گرفت. برای نمونه: انرژی آزاد شده ۷ ریشتری * رادیکال ۱۰۰۰ = انرژی آزاد شده ۸ ریشتری
زمینلرزههای با ابعاد کمتر از ۴ ریشتر، بارها در طول سال اتفاق میافتند. اما توسط انسان حس نمیشوند و خطری نیز به همراه ندارند.
ایرادها و راه حل
میزان انرژی رسیده به هر نقطه از سطح زمین علاوه بر میزان انرژی آزادشده در کانون زمینلرزه به مجموعه عواملی نظیر عمق زمینلرزه (فاصله کانون زمینلرزه از مرکز روزمینی زمینلرزه)، جنس خاک و … بستگی دارد. به بیان دیگر ریشتر تنها از روی دامنه بلندترین موج لرزهها، بزرگی زمینلرزه را محاسبه میکند و هیچ مشخصه فیزیکی اساسی دیگری از امواج زمینلرزه برای محاسبه در نظر گرفته نمیشد. ایرادی که خود ریشتر نیز به آن اذعان داشت. این دو پژوهشگر، معادله ریشتر را با بررسی گسلهای منطقه جنوب ایالت کالیفرنیا ارائه کرده بودند. با بیشتر شدن ایستگاههای لرزهنگاری در جهان مشخص شد که مقیاس ریشتر تنها برای زمین لرزههایی با فرکانس مشخص و در جغرافیایی با فواصل محدود کاربرد دارد. در نتیجه ریشتر مقیاس کاملی برای توصیف همهجانبه زمینلرزه نیست. از همین رو خسارتهای وارده در زمینلرزههای دارای درجه یکسان، ممکن است بسیار متفاوت باشد و پرسش و بیان مقاومت ساختمانها در برابر زمینلرزه با بزرگی خاصی در مقیاس ریشتر از نظر فنی بیمعناست. برای حل مشکل سنجش بزرگی زمینلرزه، در سال ۱۹۷۰ سازمان زمینشناسی آمریکا، یکای مقیاس بزرگای گشتاوری را ارائه کرد. نتایج این یکا برای زلزلههای متوسط (با بزرگای گشتاوری تقریباً ۵) مشابه ریشتر است. اما برای زلزلههای بزرگتر از ۵ بزرگای گشتاوری، مقیاس بزرگای گشتاوری بسیار دقیقتر است.
مقیاس مقدار تخریب
در دانش و مهندسی لرزهشناسی معیارهای دیگری برای بیان سایر خصوصیات زمین لرزه وجود دارد. برای بیان مقدار شدت (قدرت تخریب) زمینلرزه از مقیاس شدت مرکالی استفاده میشود. توجه شود که بزرگی زمینلرزه همیشه با شدت (قدرت تخریب) زمینلرزه رابطه مستقیم ندارد؛ مثلاً در زمینلرزه ۲۰۱۰ شیلی با بزرگای گشتاوری ۸٫۸، ۷۰۸ نفر کشته شدند. در حالی که در همان سال در زمینلرزه ۲۰۱۰ هائیتی به بزرگای گشتاوری ۷ بیش از ۲۰۰ هزار نفر کشته شدند.
انتهای پیام