سفر اردوغان که به دعوت ریاض صورت می‌گیرد پس از آن است که ترکیه پرونده محاکمه قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی که در سال ۲۰۱۸ در کنسولگری سعودی در شهر استانبول به قتل رسید، تعلیق و آن را برای رسیدگی به عربستان واگذار کرد. مقام‌های سعودی تلاش زیادی کرده بودند تا بتوانند ترکیه را به بستن این پرونده راضی کنند. دستگاه قضایی ترکیه در ابتدای ماه جاری اعلام کرد که ادامه رسیدگی به این پرونده را به مسئولان سعودی سپرده است.
این اقدام از سوی نهادهای حقوق بشری محکوم شد چرا که از نظر آنها انتقال این پرونده به عربستان سعودی به معنای پایان رسیدگی به این جنایت خواهد بود و عاملان آن به سزای اعمال خود نخواهند رسید.
رجب طیب اردوغان پیش از سفر خود به جده در گفتگو با خبرنگاران تاکید کرد که دو طرف بر لزوم بهبود روابط و تقویت مناسبات سیاسی، نظامی و فرهنگی با یکدیگر هم‌نظر هستند. او همچنین در ادامه افزود: «تقویت همکاری‌ها در زمینه‌هایی چون بهداشت، انرژی، امنیت غذایی، صنایع دفاعی و مالی برای هر دو طرف سودمند خواهد بود. من معتقدم با تلاش‌های مشترک روابط ما حتی فراتر از آنچه در گذشته بوده، ادامه خواهد یافت.»
اظهارات آشتی‌جویانه رئیس جمهوری ترکیه کاملا در تضاد با اظهارات او در سال‌های اخیر به ویژه پس از ماجرای قتل جمال خاشقجی بوده است.
اگرچه اردوغان هرگز صراحتاً ولیعهد سعودی را در قتل متهم نکرد اما به صراحت اعلام کرد که او را مقصر این قتل می‌داند. اردوغان بارها اظهار داشته بود که قتل خاشقجی به دستور بالاترین مقام‌های دولت عربستان سعودی انجام شده است و در عین حال تاکید کرده بود که ملک سلمان، پادشاه عربستان را در این جنایت مقصر نمی‌داند.
با این حال تصاویر منتشر شده از دیدار اردوغان و بن سلمان نشان می‌دهد که این دو یکدیگر را در آغوش گرفته‌اند؛ تصویری نمادین که احتمالا از پایان یافتن تنش‌های چند سال اخیر میان ریاض و آنکارا حکایت دارد.
آنکارا امیدوار است با این سفر به تحریم غیررسمی کالاهای ترکیه‌ای که از سال ۲۰۲۰ در عربستان سعودی پایان داده شود. یک مقام ارشد ترکیه‌ای در گفتگو با خبرگزاری رویترز ضمن مثبت خواندن فضای میان طرفین در این دیدار گفت: «زمینه‌ها آماده است تا بتوانیم بار دیگر در زمینه تجارت و سرمایه‌گذاری و مسائل منطقه‌ای با یکدیگر به صورت هماهنگ حرکت کنیم.»
این دیدار در حالی انجام می شود که ترکیه با پیامدهای اقتصادی جنگ بین همسایگانش در دریای سیاه میان اوکراین و روسیه دست و پنجه نرم می‌کند.
اقتصاد ترکیه در سال‌های اخیر با فراز و فرودهای زیادی همراه بود و از اواخر سال ۲۰۲۱ میلادی ارزش پول این کشور به‌شدت کاهش پیدا کرد.
ترکیه از عربستان سعودی می‌خواهد که به یک شبکه سوآپ ارز فعلی به ارزش ۲۸ میلیارد دلار بپیوندد که در حال حاضر چین، کره جنوبی، قطر و امارات عربی متحده را شامل می‌شود. مقامات آنکارا می‌گویند که این کشور همچنین به سرمایه‌گذاری‌ها و قراردادهایی مشابه آنچه با ابوظبی منعقد شده است، توجه دارد.
سفر اردوغان بخشی از یک روند بزرگ‌تر برای ترمیم روابط تیره ترکیه در سراسر منطقه، از جمله با مصر، اسرائیل و امارات عربی متحده است.
منتقدان دولت آنکارا بر این باورند که سیاست‌های ترکیه در سوریه، لیبی و دیگر مناطق خاورمیانه و شمال آفریقا موفق نبود و این باعث شده تا این کشور در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای منزوی شود. در نتیجه اردوغان تلاش می‌کند با گسترش و بهبود مناسبات با بازیگران منطقه‌ای، اقداماتی در جهت کمک به کاهش فشارهای اقتصادی و سیاسی وارد به این کشور انجام دهد.
در چنین شرایطی اردوغان به شدت به ورود سرمایه خارجی نیاز دارد تا بتواند در مقابل رفع کسری تجاری که با افزایش جهانی قیمت انرژی و کالاها در پی حمله روسیه به اوکراین صورت گرفته، مقاومت کند.
عناوین مهم :
