سرجو ماتارلا، رئیس‌جمهور ایتالیا، در رابطه با جنگ در اوکراین تاکید دارد: «قابل تحمل و تصور نیست که در این هزاره جدید، هنوز افرادی بخواهند بر اساس معیارهای قرون گذشته رفتار کنند، کشورهای بزرگ و قوی حق داشته باشند که تصمیمات خود را بر کشورهای نزدیک تحمیل کنند، به آنها حمله کنند و موجب رنج، مرگ، ویرانی‌‌های غیرانسانی شوند. این بازگشت به عقب تاریخ و تمدن باید فورا متوقف شود. مقابله با چنین رویکردی می‌تواند برای اقتصاد کشورهای مخالف آن به بهای سنگینی تمام شود. اما این هزینه بسیار کمتر از هزینه‌‌ای خواهد بود که اگر این انحراف امروز متوقف نشود، فردا پرداخت خواهد شد. ما امروز به تعهدی مستحکم به صلح، خروج نیروهای رو و توقف جنگ، احیای قوانین بین‌المللی و احترام به حاکمیت ملی فرا خوانده شده‌‌ایم. بی‌‌تفاوتی در برابر خودسری و ظلم بدترین شر است. اینجا نه تنها آزادی یک ملت، بلکه صلح، دموکراسی، قانون، تمدن اروپا و نسل بشر در خطر است.»

به اعتقاد او، هیچ‌‌کس حتی کسانی که در جنگ برنده می‌شوند هرگز از آن سود مطلوبی دریافت نمی‌کنند. از این گذشته، آنهایی که صرفا جنگ را نهایتا در کلام محکوم می‌کنند، با حفظ فاصله از جنگ، به امید در امان ماندن از عواقب آن محافظه‌‌کاری می‌کنند، نیز ثمری نخواهند برد. برای رفع این بحران و درگیری غیرقابل توجیه، متوقف کردن آن یک مسوولیت جمعی است. تعهدی اخلاقی که همه ما، به‌‌ویژه اروپایی‌‌ها، به آن متعهد هستیم، اروپا نیازمند تعهد قوی‌‌تر به صلح است، به‌طوری که نیروهای روسی را مجبور به عقب‌‌نشینی کرده تا سلاح‌‌های خود را بر زمین نهاده و به قوانین بین‌المللی پایبند و به حاکمیت‌‌های ملی احترام بگذارند. فراتر از مسائل اصولی، «امروز مخالفت با این درگیری‌‌ و عواقب آن از جمله تورم و افزایش قیمت‌‌ها که می‌تواند هزینه‌های زیادی را برای اقتصاد کشورهای مخالف ایجاد کند، امری فوری است.»

ماریو دراگی، نخست وزیر ایتالیا نیز اعتقاد دارد ایتالیا و فرانسه در ارتباط با تحریم‌ها و چگونگی حمایت از کشورهایمان که الزاما از این تحریم‌ها متاثر خواهند شد، همسو با اتحادیه اروپا عمل می‌کنند. ما بارها از رئیس‌جمهور پوتین خواسته‌‌ایم جنگ و به‌‌ویژه بمباران غیرنظامیان را متوقف کند و به این درخواست ادامه خواهیم داد. اقدامات ما در رابطه با اوکراین و روسیه، اقداماتی اروپایی خواهد بود. اقتصاد اروپا همچنان در حال رشد است، اما رشد آن کند شده است. ما شاهد کمبود مواد اولیه، نه تنها در زمینه انرژی، بلکه در بخش کشاورزی و مواد غذایی، در زمینه تولید فولاد، کاغذ و سرامیک هستیم. ما باید از صنایع، کسبه و قدرت خرید مردم با همان اعتقاد و سرعتی که به روسیه پاسخ دادیم، حمایت کنیم.

گفته می‌شود دراگی در جلسه کابینه خطر رکود اقتصادی ایتالیا را مطرح کرده که البته این خبر از سوی منابع کاخ نخست وزیری تکذیب شد. اگرچه نخست وزیر ایتالیا با آغاز بحران اوکراین، مواضع متعددی اتخاذ کرده است اما مخالفان او معتقدند وزن دیپلماتیک دراگی در بحران روسیه و اوکراین نزدیک به صفر است. استدلال مخالفان این است که از ماریو دراگی، نخست وزیر ایتالیا، برای شرکت در نشست مجازی چهار‌جانبه آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان دعوت نشده بود.

برای نخستین بار یک هواپیمای ایتالیایی در عملیات تجسسی جنگ در اوکراین شرکت کرد. این هواپیما در داخل مرزهای رومانی عمل کرد و از رادار خود برای نظارت بر منطقه‌‌ای از «اودسا تا ترانس نیستریا» استفاده کرد. دلیل اینکه فرماندهی ناتو خواستار شرکت این هواپیما درعملیات جاسوسی شده این است که قدرتمندترین سیستم جمع‌آوری اطلاعات در جهان است و در ناتو، تنها در اختیار نیروی هوایی ایتالیا قرار دارد.

ایتالیا ۲۵ میلیون یورو در قالب کمک‌‌های بشردوستانه از طریق سازمان‌های بین‌المللی به اوکراین کمک خواهد کرد. این بودجه به نهادهای اصلی مذکور اجازه می‌دهد به آسیب‌‌پذیرترین افرادی که در اوکراین مانده‌‌اند یا پناهجویانی که به کشورهای همسایه گریخته‌‌اند، کمک کند. فعالیت‌‌های دفتر سازمان ملل متحد برای هماهنگی امور بشردوستانه OCHA، صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف)، کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان UNHCR، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ سازمان ملل ICRC و فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ و جمعیت هلال احمر FICROSS دریافت‌کنندگان این کمک خواهند بود. این کمک‌‌ها نشانه ملموسی از همبستگی ایتالیا به مردم اوکراین است. ایتالیا قبلا کمک به اوکراین را در قالب یکی از سرفصل‌‌های بودجه عمومی دولت به ارزش ۱۱۰ میلیون یورو تایید کرده بود. این کمک‌‌ها با اهدای ملزومات برای پناهجویان اوکراینی در کشورهای همسایه در حال انجام است. با حمله روسیه به اوکراین، رونق گرفتن مجدد بحث راه‌‌اندازی انرژی هسته‌‌ای ایتالیا (که تاکنون با مخالفت پارلمان ایتالیا روبه‌رو بوده است) و با هدف کاهش وابستگی ایتالیا به گاز روسیه، موضوع مجددا در محافل سیاسی ایتالیا مطرح شد.

ایتالیا سالانه حدود ۲۹ میلیارد متر مکعب گاز (۴۰ درصد) از روسیه وارد می‌کند. این کشور عملیات سریع را در دست دارد که تا اواخر بهار حدود ۱۵ تا ۱۶ میلیارد متر مکعب را از طریق دیگر تامین‌کنندگان جایگزین کند. نخست وزیر ایتالیا اول مارس در گزارشی به مجلس سنا از احتمال دو برابر شدن ظرفیت خط لوله‌‌ گاز تپ (آذربایجان) اشاره کرده بود. این خط لوله‌‌ گاز ترانس آدریاتیک که در پایان سال ۲۰۲۰ به بهره‌‌برداری رسید و گاز طبیعی استخراج شده در آذربایجان را به شبکه اروپایی وصل کرد. مسیری به‌‌طول تقریبا ۹۰۰ کیلومتر (که ۲۰ درصد سرمایه آن تنها در دست شرکت گاز ایتالیایی اسنام است) که از شمال یونان، آلبانی و دریای آدریاتیک می‌‌گذرد و در آنجا به شبکه گاز ایتالیا متصل می‌شود.