اختصاصی «الفباخبر»:گفت و گویی خواندنی با دامپزشکی که می‌گوید غذادادن به حیوانات باید از فرهنگ مردم ایران، برچیده شود، اما چرا؟
التماس می‌کنیم به حیوانات غذا ندهید؛ شما در حق آنها و تمام طبیعت خیانت می‌کنید!
الفباخبر - گروه اجتماعی - اگر شما نیز در زمره کسانی هستید که به حیوانات غذا می دهند و یا دیگرانی را می شناسید که این کار را می کنند، ضروری است این مطلب را بخوانید و ضروری تر این است که آن را با دوستان و اطرافیان و آشنایان خود به اشتراک بگذارید.
از اهم مطالب گفت و گو :«سگ ها و گربه های اهلی بسیار آسیب زننده هستند، 96 گونه پستاندار، 78 گونه پرنده، 22 نوع خزنده و 3 گونه دوزیست به دلیل وجود گربه و سگ ولگرد، تحت انقراض هستند و این عدد کمی نیست.»
از اهم مطالب گفت و گو: «حیات وحش خیابانی، متفاوت از حیات وحش غیرخیابانی است، تعداد زیاد سگ و گربه در برخی کشورها سبب ایجاد پناهگاه و جمع‌آوری آنها و یا واگذاری و کشتن آنها شده، بسیاری از ایرانی‌هایی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، می‌گویند اصلا سگ و گربه ولگرد در خیابان نمی‌بینیم و ممکن است سنجاب و یا در نهایت خرس مشاهده شود که آن نیز به دلیل اشتباهات ما از حیات وحش به محیط شهری آمده است.»
از اهم مطالب گفت و گو:«سگ و گربه از ابتدا در محیط زیست نبودند، پس ما باید اجازه دهیم «حیات وحش» برای «حیات وحش» باقی بماند، اگر ما حیوانات وحشی را اهلی کنیم، دیگر هیچ نوع وحشی وجود ندارد و این غم‌انگیز است»
از اهم مطالب گفت و گو:«سگ‌های اهلی حداقل 188 گونه را در دنیا تهدید می‌کنند، آنها از ابزارهای شکار، اختلال مزاحمت، رقابت و جفت‌گیری بهره می‌گیرند. سگ‌ها بسیاری از حیوانات را که قابلیت شکار شدن دارند، مانند لاک پشت پوزه عقابی، گراز، سایگا و درنای گردن سیاه را شکار و می‌خورند و باعث انقراض آنها می‌شوند.»
گزارش اختصاصی الفباخبر- بسیاری از ما حالا دیگر در زندگی روزمره مان آدمهایی را دیده ایم که با دغدغه ای بزرگ، در تب و تاب غذارسانی به حیوانات در خانه و محله و کوچه و خیابان، و حتی بیابان هستند. آنها این کار را با چنان صدق و صفایی انجام می دهند که تو گویی در سراسر زندگی شان، هیچ کاری را تا این اندازه، عاشقانه سامان نداده اند. به زعم این دسته از مردم، غذادادن به حیوانات اعم از سگ و گربه و پرندگان و ...، امری سخت اخلاقی، خداپسندانه، اجتماعی و عاشقانه است و می شود حدس زد که آنها برای مرتقع ساختن چنین دغدغه ای، متحمل چه هزینه هایی نیز می شوند.شهروندی به نام غلامرضا حسین‌پور یکی از این مردمان است که در گپ و گفتی با الفباخبر می گوید:«من تمام زندگی ام را حاضرم وقف غذارسانی به حیوانات کنم چون به عقیده من، آنها هم از زندگی ما سهمی دارند.» موضوع اما این است که حالا عالمانی پیدا شده اند و می گویند عمل غذارسانی به حیوانات، حتی اگر صادقانه و عاشقانه باشد، بسیار زیان‌آفرین برای حیوانات بیچاره و مجموعه حیات وحش خواهد بود.البته این رویکرد انتقادی به موضوع غذارسانی به حیوانات، سالیانی است که در کشورهای توسعه یافته، جریان دارد اما در ایران، به تازگی کسانی در راه فرهنگسازی برای غذاندادن به حیوانات قدم گذاشته اند. دکتر ماهان شعبانی، دامپزشک و فعال اجتماعی، یکی از این افراد است که با نگاهی علمی و اصولی به حیات وحش و تاثیر مخرب رفتارهای ناآگاهانه انسان ها در مواجهه با حیوانات، به نقد این رفتارها پرداخته است.
الفباخبر در راستای رسالت و مسئولیت اجتماعی خود برای فرهنگسازی در همه زمینه های زندگی اجتماعی، گفت و گویی با دکتر ماهان شعبانی انجام داده است که در ادامه می خوانید:
عکس: دکتر ماهان شعبانی، دامپزشک
لازم به تاکید است، اگرشما نیز در زمره کسانی هستید که به حیوانات غذا می دهند و یا دیگرانی را می شناسید که این کار را می کنند، ضروری است این مطلب را بخوانید و ضروری تر این است که آن را با دوستان و اطرافیان و آشنایان خود به اشتراک بگذارید.
- شما طرفدار غذا ندادن به حیوانات در شهرها و ... هستید، ممکن است بگویید چه دلایل علمی در این زمینه وجود دارد؟ به هر حال می دانید که بسیاری از مردم این کار را ارزشمند و اخلاقی می دانند...
این مسئله باید ریشه‌ای بحث شود، برای مثال اولین نظریه‌ها راجع به اهلی‌شدن سگ مربوط به سال 1912 است. دیدگاههای مختلفی در این زمینه وجود دارد، برخی معتقدند انسان غذای خود را به سگ و یا گرگ داده و آنها اهلی شده‌اند و عده‌ای دیگر می‌گویند، نیاکان ما چندین توله گرگ به خانه برده و اهلی کرده‌اند. یک نظریه دیگر نیز در این زمینه به یکجانشینی، آغاز کشاورزی و تولید زباله توسط انسان اشاره می‌کند که افزایش زباله در اطراف انسان‌ها، سبب جمع شدن حیواناتی نظیر گرگ، سگ و موش برای استفاده از پسماند شده است، در آن زمان همنشینی این حیوانات در کنار انسان اذیت کننده نبود، به دلیل این که بحث سلامتی مهم نبوده و بیشتر بوی نامطبوع و جمع شدن حشرات مطرح بوده و انسان نیز ترجیح می‌داده، پسماندها خورده شوند تا زباله کمتری تولید شود.
به مرور زمان، تغییر ژن، نسل و یا اصلاح ژن دستی در این رابطه رخ داد، برای مثال به طور قطع سگ‌ها از نژاد گرگ‌ها ایجاد شدند، همین سگ‌های ولگردی که در طبیعت می‌بینیم از اصلاح ژنتیک دستی به وجود آمده و این موضوع برای سگ‌های نژاد کوچک نیز صدق می‌کند، زیرا چندین سال قبل اصلا وجود نداشتند. اصلاح ژنتیکی برای گاوهایی که امروزه در گاوداری‌ها وجود دارند و یا گربه‌ها نیز رخ داده است. ضمن این که این حیوانات گونه مهاجم شناخته می‌شوند.
حیات وحش خیابانی، متفاوت از حیات وحش غیرخیابانی است، تعداد زیاد سگ و گربه در برخی کشورها سبب ایجاد پناهگاه و جمع‌آوری آنها و یا واگذاری و کشتن آنها شده، بسیاری از ایرانی‌هایی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، می‌گویند اصلا سگ و گربه ولگرد در خیابان نمی‌بینیم و ممکن است سنجاب و یا در نهایت خرس مشاهده شود که آن نیز به دلیل اشتباهات ما از حیات وحش به محیط شهری آمده است.
- مگر سگ‌ها و گربه‌های اهلی چه تأثیرات منفی در طبیعت دارند؟
سگ ها و گربه های اهلی بسیار آسیب زننده هستند، 96 گونه پستاندار، 78 گونه پرنده، 22 نوع خزنده و 3 گونه دوزیست به دلیل وجود گربه و سگ ولگرد، تحت انقراض هستند و این عدد کمی نیست.
سگ و گربه از ابتدا در محیط زیست نبودند، پس ما باید اجازه دهیم «حیات وحش» برای «حیات وحش» باقی بماند، اگر ما حیوانات وحشی را اهلی کنیم، دیگر هیچ نوع وحشی وجود ندارد و این غم‌انگیز است، زیرا هر حیوانی در بستر طبیعت یک وظیفه و مسئولیت خاص دارد و خیلی مهم است که کار مربوط به خودش را انجام دهد.
-این بحثی که مطرح می کنید واقعا جالب توجه است، ما الان داریم در زمینه ای صحبت می کنیم که بود و نبودش می تواند کل یک فرهنگ را تحت تاثیر قرار دهد و امر به ظاهر اخلاقی غذادادن به حیوانات را بدل به امر مذمومی کند کند که هزار و یک جور آسیب در پی دارد. خب حالا بگویید سگ‌های اهلی چگونه سبب ایجاد مشکل برای سایر حیوانات می‌شوند؟
سگ‌های اهلی حداقل 188 گونه را در دنیا تهدید می‌کنند، آنها از ابزارهای شکار، اختلال مزاحمت، رقابت و جفت‌گیری بهره می‌گیرند. سگ‌ها بسیاری از حیوانات را که قابلیت شکار شدن دارند، مانند لاک پشت پوزه عقابی، گراز، سایگا و درنای گردن سیاه را شکار و می‌خورند و باعث انقراض آنها می‌شوند.
اختلال مزاحمت به این معنا که هیچ موجودی وجود ندارد که از حمله دسته جمعی سگ‌ها جان سالم به در ببرد، حتی این وضعیت برای خرس قطبی نیز صدق می‌کند و این موضوع واقعا خطرناک است.
بسیاری از گربه سانان مانند شیر و پلنگ به دلیل نزدیکی سگ‌ها به محیط‌شان، ویروس دیستمپر گرفته و تلف شدند.
همچنین سگ‌ها با عنصر رقابت نیز به تهدید دیگر حیوانات می‌پردازند، آنها برای این که غذا پیدا کنند، باید بجنگند، معده سگ هر هشت ساعت یکبار به حالت گرسنگی محض بازمی‌گردد و این واقعا خطرناک است.
جفت‌گیری سگ با گرگ که نتیجه آن گرگاس است، عامل تهدید کننده دیگری برای حیات وحش است. گرگ‌ها و سگ‌ها در حومه شهرها و هنگام استفاده از پسماندها به یکدیگر برمی‌خورند و جفت‌گیری می‌کنند. هیچ حیوانی علاقه ندارد که خود را در معرض استرس قرار دهد، پس اگر غذای آماده در اختیارش بگذارند به همین روند عادت می‌کند.
در این باره یک مثلثی وجود دارد که از مسکن، غذا و جفت‌گیری تشکیل می‌شود. خب این می شود که خیابان و بیابان به عنوان مسکن آنها در می آید و انسان هم که غذای آنها را تأمین می‌کند. بدیهی است که در چنین شرایطی تعداد آنها زیاد می‌شود، این وضعیت علاوه بر حیات وحش برای خود این حیوانات نیز مضر است. برای نمونه زیاد دیده ایم که بچه گربه‌ها در فضای آلوده خیابان‌ها با بیماری‌هایی مانند نابینایی متولد می‌شوند.
کسانی که رهگذر هستند، به سگ‌ها غذا داده و آنها را بدعادت می‌کنند. در نتیجه ی این اقدام انسان‌ها، سگ‌ها بدعادت شده و وقتی غذایی وجود ندارد در پناهگاه، به جان هم افتاده و یکدیگر را می‌خورند.
-به نظر شما راهکار مناسب برای کنترل جمعیت سگ‌ها چیست؟
متأسفانه مدیریت صحیحی در این زمینه از سوی دولت ها وجود ندارد و نهایتِ اقدام مسئولان، کشتار سگ‌ها توسط شهرداری است که زجرکش کردن و یا کشتن با تفنگ، بسیار نادرست و حق هیچ حیوانی نیست.هنوز زجرکش کردن سگ ها با اسید در یکی از استانها از خاطرمان نرفته است.
این در حالیست که روش‌های عادی‌تری برای از بین بردن سگ‌ها وجود دارد تا با درد کمتر، جمعیت آنها کنترل شود. اما مـتأسفانه معمولا در ایران از آسان‌ترین و ارزان‌ترین روش که همان بدترین روش است استفاده می‌شود.
ضمن این که طرح عقیم سازی نیز انتخاب میان بد و بدتر و یک طرح شکست خورده است، زیرا از یک طرف حیوانات عقیم می‌شوند و از طرف دیگر باقی آنها تولید مثل می‌کنند و یا حیواناتی نظیر گربه برای تفریح نیز شکار می‌کنند و با عقیم سازی آن این اتفاق متوقف نمی‌شود. به نظر می‌رسد راهکار درست، ایجاد پناهگاه و جمع‌آوری آنها باشد.
-با صحبت‌هایی که شما داشتید، نگهداشتن و غذادادن به حیواناتی مانند سگ و گربه کار اشتباهی است، اما عرف جامعه این کار را اقدامی اخلاقی و مفید می‌داند، در چنین شرایطی چگونه می‌توان جامعه را آگاه کرد؟
افراد جامعه در مواجه با این واقعیت به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند، برخی که خود را حامی حیوانات می‌دانند در حالی که باعث زجر، آسیب و انقراض آنها می‌شوند و خودشان خبر ندارند، با اینها اصلا نمی‌توان بحث کرد، زیرا می‌گویند، اشکالی ندارد، در نهایت حیوان‌های دیگر منقرض شوند، اما سگ و گربه من بماند.
برخی دیگر اصلا نمی‌دانند که غذا رساندن به حیوانات کار اشتباهی است، حیوان حیات وحش نباید دستی شود.
از اینها گذشته غذای انسان‌ها، غذای مناسبی برای حیوانات نیست، تغذیه آنها به لحاظ تعداد و جیره کاملا متفاوت است.
دقت کنید که غذای پخته ما، هیچ ارزش غذایی برای حیوانات ندارد. نان حاوی مخمر و جوش شیرین است، شاید تصور کنیم با نان دادن به حیوانات اقدام مثبتی انجام داده‌ایم، اما در نتیجه همین کار پرنده‌ها می‌میرند.
حتی با تهیه غذای مخصوص نیز لطفی به حیوانات نمی‌کنیم، زیرا باعث جا‌به‌جایی‌شان می‌شویم و به کلونی آنها آسیب می‌زنیم. در هر گونه باکتری‌هایی وجود دارد که فلور مخصوص آن گونه است و ممکن است برای گونه‌های دیگر بیماری‌زا باشد و با غذا دادن به آنها باعث می‌شویم که گونه‌های مختلف به هم نزدیک شوند و یکدیگر را بیمار کنند. بنابراین اگر مردم بدانند که با غذادادن به حیوانات چه ظلمی در پشت پرده به آنها می‌کنند، از این کار صرف‌نظر می‌کنند.
- به نظرشما مدیریت پسماند چقدر در بهبود این چرخه موثر است؟
دولت و شهرداری باید اقدام موثری در مدیریت پسماند انجام دهند که متأسفانه توجه نمی‌کنند. در این شرایط هر کس باید به نوبه خود، پسماندش را مدیریت کند و ته مانده غذایش را به حیوانات ندهد. صفحات اینستاگرامی خوبی برای آموزش مدیریت پسماند و بازیافت زباله‌ها وجود دارد که می‌توان از آنها ایده گرفت.
-کشورهای دیگر چگونه در خصوص ممنوعیت و یا فرهنگسازی غذا ندادن به حیوانات کار کرده‌اند؟
مدیریت در سایر کشورها بسیار کارآمد است. غذارسانی به حیوانات مشمول جریمه می‌شود که در حدود 500 دلار است و چه مستقیم غذا بدهند و چه باقی مانده غذای خود را در طبیعت جا بگذارند، این جریمه اعمال می‌شود. برای نمونه در اخبار آمده بود که یک خانم به دلیل غذارسانی به یک خرس 60 هزار دلار جریمه شده است.
من در این زمینه از دولتی که بعضا حقوق اولیه خود من را رعایت نمی‌کند، انتظاری ندارم، اما از مردم توقع دارم که این مسائل را رعایت کنند.
-بگذارید حالا بپرسم شما طرح مجلس با عنوان «صیانت از حقوق عامه در برابر حیوانات مضر» را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ نکند این طرح با دیدگاه شما نزدیک باشد؟!
خیر، ابدا! طرح مجلس برخلاف دغدغه من است، با تصویب احتمالی آن، برخی مردم از ترس جریمه و عواقب حقوقی احتمالی، حیوانات خود را رها می‌کنند و در نتیجه تعداد حیواناتی که حتی بلد نیستند در خیابان زندگی کنند و همچنین بیماری، افزایش می‌یابد.
علاوه بر این، کلینیک‌های مختلفی برای سگ و گربه وجود دارد که دامپزشکان در آن اشتغال دارند، با اجرای چنین طرحی همه همکاران من بیکار می‌شوند. ضمن این که یک دامپزشک سالها در رشته تخصصی و مورد علاقه خود درس خوانده و این طور نیست که به آسانی حوزه کاری خود را تغییر دهد.
سردبیر: مسعود رفیعی طالقانی- خبرنگار: فاطمه جوادی
انتهای پیام
عناوین مهم :
