الفبا خبر-فاطمه کوچکی ، حاصل یک پژوهش ، حکایت از آن دارد که بانک ها در کشور روزانه ۱۰۰۰ میلیارد تومان سود سپرده می پردازند.عایدی این بانکها که بخش ناچیزی از آن سود سپرده میشود،نشان میدهد که سیستم بانکی نقش بهت آوری در گران شدن پول دارد.
این گرانی پول هنگامی که مردم در پی سرمایه های کوچک برای رونق زندگی معمولی خود هستند،قطعا یک آرزوست!
صندوق هایی که پول ارزان به مردم میدهند همان صندوق های قرض الحسنه هستند که این روزها نمونه های کوچکی از آنها در قالب موسسات و بانک های قرض الحسنه ایجاد شده اند تا عامل رونق تولید ، اشتغال و راه اندازی چرخه های کوچک زندگی باشند.
بعلاوه ابتکار انواع صندوق های قرض الحسنه خانوادگی یا صنفی ونظایر آن ما را بر آن داشت تا مروری بر نحوه شکل گیری و کارکرد این صندوقها داشته باشیم.
هرچند بانکها در بسیاری از کشورها در حوزه تأمین مالی خرد نیز سلطه خود را حفظ نموده اند، اما مؤسسات پولی غیربانکی نظیر تعاونی های اعتبار، ارائه کنندگان مهم خدمات اعتباری خرد هستند.
آشنایی با مفاهیم قرض الحسنه و صندوق قرض الحسنه!
قرض الحسنه نوعی قرض است که در آن بهرهای در کار نباشد ودر تعریف دیگر عقدی است که به موجب آن بانکها به عنوان قرضدهنده ، مبلغ معینی را طبق ضوابط مقرر در دستورالعمل ذیربط به اشخاص ، اعم از حقیقی یا حقوقی به عنوان قرض گیرنده به قرض واگذار میکنند.
صندوق های قرض الحسنه نیز نوع دیگری از بانک ها هستند که این روزها به تعدادشان اضافه شده و جایگاه خود را در بانکداری اسلامی پیدا می کنند.
در بانکداری جهانی، صندوق های قرض الحسنه، به عنوان اعتبارات خرد یا تامین مالی خرد معرفی می شوند. این نام برای مبارزه با تهیدستی و فقر به خصوص در کشورهای جهان سوم پدیدار شده است. ولی اتحادیه های اعتباری در کشورهای جهان اول نیز هنوز مورد مراجعه و اعتبار هستند.
صندوق قرض الحسنه در کشورهای اسلامی جهت کمک کردن به مردم تهیدست جامعه و یا آن ها که برای شرایط خاصی نیاز به کمک دارند به عنوان نهادهایی مردمی شکل گرفتند.
فعالیت های صندوق قرض الحسنه
صندوق های قرض الحسنه، در واقع نقش یک میانه و واسطه را بین وام دهنده و وام گیرنده دارد. در این نوع وام، از وام گیرنده سودی گرفته نمی شود و جهت رفع مشکل نیازمندان به افرادی که نیازمند این وام هستند، داده می شود. در این نوع بانک، در واقع یکسری از افراد به عنوان کمک کننده، حسابی در این قرض الحسنه باز کرده و مبلغی را در آن قرار می دهد. این افراد ممکن است وام گیرنده را به صندوق معرفی کنند و در این حالت ، وام گیرنده یا فردی که مبلغ بیشتری را در حساب دارد، اولین انتخاب صندوق خواهد بود. البته انواع دیگر صندوق قرض الحسنه وجود دارد که در امور تجاری نیز وارد شده و توانایی های خود را گسترش می دهند.
تفاوت اصلی صندوق قرض الحسنه با شبکه بانکی
این صندوق ها در ازای دریافت وام هیچ بهره ای را از وام گیرنده نمی گیرند. اما دیگر نهادهای مالی سپرده پذیر مانند، بانک ها موسسات اعتباری غیربانکی و تعاونی های اعتباری، اعتبار خود را از منابع دیگری غیر از مردم دریافت کرده و در بیشتر این موسسات مانند بانک ها در ازای وام بهره ای نیز در نظر گرفته میشود، این در حالی است که منابع صندوق قرض الحسنه، ازسوی خود مردم تامین میشود و برای استفاده خود آنها است ، دیگر تفاوت این صندوق ها با دیگر موسسات مالی این است که بانک مرکزی به دلیل عضو بودن در نهادهای مالی سپرده پذیر، نظارت دقیقی بر روی این صندوق ها دارد. حال مروری بر انواع صندوقهای قرض الحسنه خواهیم داشت.
صندوق های قرض الحسنه حقیقی
این نوع صندوق که این روزها تعدادشان بیشتر شده است، از جمله صندوق های قرض الحسنه خانوادگی و دوستانه است که واقعا شبیه یک صندوق، ماهانه مبالغی را جمع آوری کرده و به صورت خودجوش براساس قوانین وضع شده توسط افراد به اعضا وام می دهند.
این نوع صندوق ها غیر رسمی هستند و هیچ شخص حقیقی ای پشت آن ها نیست و نمی توان اطلاعات چندانی از آن ها داشت.
صندوق های قرض الحسنه حقوقی
این دسته می توان صندوق های درون مساجد ، حسینیه ها و هیئت های مذهبی را نام برد که در آن معمولاً افراد خیِّر سرمایه گذاری کرده و به نیازمندان وام می دهند.
با فراگیر شدن صندوق های قرض الحسنه، میتوان شاهد گسترش آن در ادارات و شرکت ها نیز بود.
این صندوق ها که به صورت تعاونی اعتبار صنفی شناخته می شوند از نوع بانکداری بدون ربا هستند و جایگاه قابل قبولی در مقررات جاری دارند.
البته همه این نوع صندوق ها، زیر نظر مقررات کشوری هستند و شخصیت حقوقی دارند.
از دیگر صندوق های حقوقی، به صندوق قرض الحسنه ای که رسماً در سیستم بانکداری کشور ثبت شده است، می توان اشاره کرد.
این نوع صندوق ها برای منافع عام تشکیل می شوند و سه نوع مشخص صندوق های قرض الحسنه های حقوقی به ثبت رسیده است.
قرض الحسنه های معاونت،تعاون و بزرگ
در نوع معاونت، افراد خیِّر مبلغی را به صندوق می دهند و خود هیچ علاقه ای به گرفتن وام ندارند و هدف آن ها تنها کمک به نیازمندان است.
در نوع تعاون، افرادی که مبلغی را درون بانک قرض الحسنه قرار می دهند تنها اجازه وام گیری از آن دارند و با استفاده از قرعه کشی یا روشی که مورد توافق خودشان است ، وام به یکی از اعضا پرداخت میشود.
در نوع صندوق قرض الحسنه بزرگ، می توان گفت این همان صندوق های کوچکتر بوده است که حالا گسترده شده و حتی در بخش های مختلف هم شعبه زده اند و به نیازمندان کمک می کنند.
هماکنون در بسیاری از کشور های اسلامی این صندوق ها به گونه ای فراگیر شده اند که کارکرد های شبکه های بزرگ بانکی را به واسطه اقبال عمومی تحت تاثیر قرار داده اند به نحوی که سایر کشور ها نیز از این الگو به طور سازمان یافته استقبال میکنند.
انتهای پیام