بیوگرافی مرحوم امیر هوشنگ ابتهاج پر افتخار است
الفباخبر - گروه فرهنگی : با کمال اندوه و تاسف دیروز 19 مرداد 1401 امیر هوشنگ ابتهاج درگذشت ؛ با کارنامه پر افتخار این هنرمند نامی آشنا شویم.
به گزارش الفباخبر ، امیر هوشنگ ابتهاج متولد ۶ اسفند ۱۳۰۶ در رشت است و در ١٩ مرداد ۱۴۰۱ چشم از جهان فروبست. وی متخلص به سایه ، شاعر و پژوهشگر ایرانی به شمار می‌رفت و نخستین اثرش به نام نخستین نغمه‌ها را در سال ۱۳۲۵ شمسی منتشر کرد. از آثار دیگر او می‌توان به تصنیف سپیده با نام دیگر ایران ای سرای امید اشاره کرد. او همچنین در رادیو در برنامه گل‌ها کار می‌کرد و پایه‌گذار برنامهٔ موسیقایی گلچین هفته بود.
امیر هوشنگ ابتهاج در خانواده‌ای بهایی متولد شد. پدرش آقاخان ابتهاج از پزشکان رشت و مدتی رئیس بیمارستان پورسینای این شهر بود. پدربزرگ او ابراهیم ابتهاج الملک گرگانی و مادربزرگش اهل رشت بود.
هوشنگ ابتهاج دوره تحصیلات دبستان را در رشت و دبیرستان را در تهران گذراند و در همین دوران اولین دفتر شعر خود را با نام نخستین نغمه‌ها منتشر کرد.
سایه در سال ۱۳۴۶ شمسی بر آرامگاه حافظ در جشن هنر شیراز شعرخوانی کرد که باستانی پاریزی در سفرنامه معروف خود (از پاریز تا پاریس) استقبال شرکت‌کنندگان و هیجان آن‌ها پس از شنیدن اشعار سایه را شرح می‌دهد و می‌نویسد که تا قبل از آن هرگز باور نمی‌کرده است که مردم از شنیدن یک شعر نو تا این حد هیجان زده شوند.
ابتهاج از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ شمسی سرپرست برنامه گل‌ها در رادیوی ایران پس از کناره گیری داوود پیرنیا و پایه گذار برنامه گلچین هفته بود.
تعدادی از غزل‌ها، تصنیف‌ها و اشعار نیمایی او را موسیقی‌دانان ایرانی نظیر محمدرضا شجریان ، علیرضا افتخاری ، شهرام ناظری ، حسین قوامی و محمد اصفهانی اجرا کرده‌اند. تصنیف خاطره‌انگیز تو ای پری کجایی و از اشعار سایه است.
سایه بعد از حادثه میدان ژاله در ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ به همراه محمدرضا لطفی ، محمدرضا شجریان و حسین علیزاده ، به نشانه اعتراض از رادیو استعفا داد.
ابتهاج مدتی به‌عنوان مدیرکل شرکت دولتی سیمان تهران به کار اشتغال داشت و شرکت دولتی سیمان تهران افتخار حضور این هنرمند بلندآوازه را کسب کرد.
منزل شخصی سایه که خود آن را ساخته و به اشتباه می‌گویند سازمانی بوده، در سال ۱۳۸۷ با نام خانه ارغوان به ثبت سازمان میراث فرهنگی رسیده؛ دلیل این نام‌گذاری وجود درخت ارغوان معروفی در حیاط این خانه است که سایه شعر معروف ارغوان خود را برای آن درخت گفته است.
از مهم‌ترین آثار هوشنگ ابتهاج تصحیح او از غزل‌های حافظ است که با عنوان «حافظ به سعی سایه» نخستین بار در ۱۳۷۲ شمسی نشر کارنامه به چاپ رساند و بار دیگر با تجدید نظر و تصحیحات تازه منتشر شد. سایه سال‌های زیادی را صرف پژوهش و حافظ شناسی کرده که این کتاب حاصل تمام آن زحمت‌هاست که سایه در مقدمه آن را به همسرش پیشکش کرده است.
در تاریخ پنجشنبه ۱۲ مهر ۱۳۹۷ شمسی در مراسم پایانی ششمین «جشنواره بین‌المللی هنر برای صلح»، نشان عالی «هنر برای صلح» به هوشنگ ابتهاج و ۳ هنرمند دیگر اهدا گردید.
سایه در سال ۱۳۲۵ مجموعهٔ «نخستین نغمه‌ها» را که شامل اشعاری به شیوهٔ کهن است، منتشر کرد. در این دوره هنوز با نیما یوشیج آشنا نشده بود. «سراب» نخستین مجموعهٔ او به اسلوب جدید است؛ اما قالب همان چهارپاره است با مضمونی از نوع غزل و بیان احساسات و عواطف فردی؛ عواطفی واقعی و طبیعی. مجموعهٔ «سیاه مشق»، با آنکه پس از «سراب» منتشر شد، شعرهای سال‌های ۲۵ تا ۲۹ شاعر را دربرمی‌گیرد. در این مجموعه، سایه تعدادی از غزل‌های خود را چاپ کرد و توانایی خویش را در سرودن غزل نشان داد تا آنجا که می‌توان گفت تعدادی از غزل‌های او از بهترین غزل‌های این دوران به شمار می‌رود.
سایه در مجموعه‌های بعدی، اشعار عاشقانه را رها کرد و با کتاب شبگیر خود که حاصل سال‌های پر تب و تاب پیش از سال ۱۳۳۲ است به شعر اجتماعی روی آورد. مجموعهٔ «چند برگ از یلدا» راه روشن و تازه‌ای در شعر معاصر گشود. از نمونه کارهای وی می‌توان به آلبوم دستگاه چهارگاه و نغمه افشاری اشاره کرد که در سال ۱۳۵۵ کانون فکری کودکان و نوجوانان به انتشار رساند. در این آلبوم نوازندگان برجسته به شکل تک نوازی و گروه نوازی در گوشه‌های دستگاه‌ها و آوازهای ایرانی جهت آموزش به نوجوانان علاقه مند اجرا کرده‌اند. این مجموعه با کمک کامبیز روشن روان پدید آمد.
سایه پس از درگذشت احسان طبری در بهار ۱۳۶۸، مثنوی قصه خون دل را به یاد و در رثای او سرود. ترانهٔ در این سرای بی کسی از سروده‌های هوشنگ ابتهاج است.
در مهر ۱۳۹۵ جایزه ارزشمند از بنیاد موقوفات افشار به هوشنگ ابتهاج اهداء شد. در این جلسه شخصیت‌های برجسته فرهنگی چون محمدرضا شفیعی کدکنی ، حسن انوری ، فتح الله مجتبایی ، علی اکبر صالحی ،
رضا صالحی امیری ، احمد مسجد جامعی ، عبدالحسین مختاباد و ژاله آموزگار حضور داشتند.
انتهای پیام
عناوین مهم :
